W ofercie domu aukcyjnego Veritas w Lizbonie, wśród oferowanych na najbliższej aukcji obiektów licytowany będzie również portret króla Augusta III w stroju polskim. Niezła klasa obrazu może świadczyć o tym, że mamy do czynienia ze zredukowaną wersją warsztatową namalowanego ok. 1737 r. przez Louisa de Silvestre (1676-1760) portretu ze zbiorów Gemäldegalerie Alte Meister w Dreźnie. Drezdeński oryginał należał do cyklu obrazów, które pierwotnie wisiały w pałacu Brühla na Augustusstraße.
Typ portretu przedstawiający Augusta III w stroju polskim, przepasanego wstęgą Orderu Orła Białego, przy szabli, z płaszczem leżącym na fotelu tronowym ozdobionym królewską cyfrą, z insygniami władzy królewskiej i elektorskiej: koroną i kapeluszem oraz widniejącą na tle nieba sylwetką Zamku Królewskiego w Warszawie – był niezwykle popularny w Polsce. Stąd w zbiorach muzealnych znajdujemy jego liczne repliki i kopie, m. in. w: Bibliotece Kórnickiej PAN, Muzeum Narodowym w Krakowie, Zamku Królewskim na Wawelu czy Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie. Egzemplarz aukcyjny przewyższa je wszystkie walorami malarskimi.
To, że obraz znalazł się w Lizbonie, może według mnie być przesłanką aby powiązać portet ze zbiorami łańcuckimi, a dokładnie z tą ich częścią, która została wywieziona w 1944 r. przez Alfreda Potockiego za granicę. Wiadomo bowiem, że Potocki pilnie potrzebując gotówki, w zamian za udzieloną mu pożyczkę – zastawił część zbiorów u portugalskiego bankiera i kolekcjonera Ricardo Espírito Santo Silva (1900-1955). Pożyczki tej nigdy nie spłacił. W ten sposób w zbiorach portugalczyka znalazły się cenne książki pochodzące z Tulczyna, dzieła Kromera, Długosza, Starowolskiego, Trembeckiego, w tym również słynna edycja dzieła Moreliusa o numizmatyce. Księgozbiór ten pojawił się w 1976 r. w jednym z antykwariatów w Lizbonie. Do zbiorów polskich udało się nabyć jedynie dzieło Moreliusa z superekslibrisem króla Stanisława Augusta.
W 2015 r. dom aukcyjny Christie’s w Londynie wystawił na sprzedaż kolekcję dzieł sztuki należącą do córki Ricardo Espírito Santo Silva – Any Marii Espírito Santo Bustorff Silva. Sprzedano wówczas przepiękny portret Julii Potockiej pędzla Lampiego z kolekcji łańcuckiej. Wiele przemawia za tym, że również portret Augusta III może być “odpryskiem” świetnych zbiorów z Łańcuta, których pojedyncze egzemplarze zdobią dzisiaj największe muzea i kolekcje prywatne za granicą.
